جک نارن
جک نارن؛ جشنی برای فروپاشی اسطوره‌ها
نمایش «جک نارن»، تازه‌ترین اثر عروسکی قیس یساقی، و کاری از گروه تئاتر «نخ نما» است. این نمایش که در امتداد موفقیت نمایش مثلث از همین گروه بر روی صحنه است، بیش از آنکه صرفاً یک اجرای عروسکی برای بزرگسالان باشد، نمایشی است درباره فروپاشی اسطوره‌ها، شالوده‌شکنی روایت‌های تاریخی، و هجو باشکوه قهرمان‌سازی در حافظه‌ی جمعی ما.
قیس یساقی در این اثر نه‌تنها شخصیت‌های قصه‌های تاریخی و کودکانه‌مان را با زبان طنز و پارودی هدف گرفته، بلکه با مهارتی کم‌نظیر، این قهرمان‌ها را از قاب اسطوره‌ای‌شان خارج کرده و به فضایی برده است که در آن حقیقت نسبی، خنده آغشته به تردید، و طنز به‌مثابه ابزار تفکر، در مرکز قرار می‌گیرد. نمایش «جک نارن» با یک روایت اقتباسی از ماجرای تاریخی حمله لوئی چهاردهم به هلند در سال ۱۶۷۲ آغاز می‌شود. اما خیلی زود، خط روایی تاریخی به‌نفع شیطنت‌های روایی، طنزهای بینامتنی، و بازی‌های روایتی با شخصیت‌هایی که برایمان آشنا و در عین حال غریب هستند، کنار گذاشته می‌شود.
این‌جا حتی پطروس فداکار هم در امان نمانده. کودک قهرمانی که با انگشتش سوراخ سد را گرفت تا هلند را نجات دهد، در این نمایش دستمایه‌ای می‌شود برای بازاندیشی در ماهیت قهرمانی. نویسنده و کارگردان از خلال چنین شوخی‌هایی، یک سوال کلیدی را در پس ذهن تماشاگر می‌نشاند؛ قهرمان‌ها چگونه ساخته می‌شوند؟ و اگر همه روایت‌ها را بشنویم، آیا قهرمانی بر زمین باقی می‌ماند؟
در دل این اثر پارودیک، شاهد یک بازی عمیق با تاریخ هستیم؛ نوعی تاریخ‌زدایی نمایشی، که در آن «واقعیت تاریخی» تنها یک پرشروه برای خلق تمثیل‌هاست. در این ساختار، روایت‌ها دائماً فرو می‌ریزند، شخصیت‌ها از دل کلیشه بیرون می‌زنند، و مخاطب با هر لحظه نمایش، بیشتر متوجه می‌شود که این اثر نه برای بازگویی تاریخ، بلکه برای نقد فرمی و محتوایی آن ساخته شده است.
بازی‌دهندگان و صداپیشگان نمایش – از جمله محمد لقمانیان، فرشاد قاسمی، محمدجواد مهدیان، قیس یساقی و مهسا صبوری – با تسلطی بالا بر لحن، ریتم، و کمدی موقعیت، اجرای عروسکی را از فرم سنتی آن فراتر می‌برند. بهره‌گیری از طراحی صحنه و نور کاملاً مینیمال اما مؤثر، به همراه موسیقی بابک کیوانی که فضای فانتزی و هجوآمیز اثر را تقویت می‌کند، باعث می‌شود نمایش به تجربه‌ای ترکیبی از تئاتر عروسکی، طنز تاریخ‌گریز و نمایشی فراتاریخی بدل شود. اجرای «جک نارن» نیز با اجرا در سالن قشقایی کار خود را شروع و سپس در تماشاخانه هامون از تیر ماه ۱۴۰۴ به روی صحنه رفت. مدت‌زمان اجرا حدود ۵۰ دقیقه بود؛ اما تأثیری که از آن بر ذهن مخاطب باقی می‌ماند بسیار فراتر از این مدت کوتاه است. این نمایش را می‌توان به‌مثابه تلاشی برای افشای پشت‌پرده‌ی اسطوره‌سازی‌های فرهنگی خواند. وقتی که ناگهان حقیقت قهرمان ها ترک برمی‌دارد؛ همان لحظه‌ای است که طنز به اندیشه بدل می‌شود. در نهایت، «جک نارن» بیش از آنکه روایتی تاریخی باشد، اجرایی است در ستایش تردید، در نقد روایت غالب، و در دفاع از خندیدن به آنچه زمانی مقدس به‌نظر می‌رسید. این نمایش دعوتی است برای بازنگری در تاریخ‌هایی که بارها بی‌پرسش پذیرفته‌ایم.
دیگر عوامل این نمایش عبارتند از؛ مهسا صبوری(دستیار کارگردان و برنامه‌ریز) نفیسه صاحب‌کار( طراح عروسک) بابک کیوانی(آهنگساز) سینا ییلاق بیگی(طراح صحنه)مهدی غلامی (مدیر روابط عمومی و رسانه) طراح گرافیک: حامد فرهی (طراح گرافیک)، فرشته ابراهیمی(ساخت عروسک) نیوشا مولائیان(طراح لباس)، طراح نور: علی حسینی ( طراح نور)، فرزانه عاقلی(طراح آکسسوار) فرهاد موحدی(مدیر صحنه) علی ضمیری(گوینده نریشن)و مشاوران زبان فرانسه که عرفان موذن و داود شالفروشان هستند.
